Evergrande: Pse duhet të më interesojë nëse gjigandi i pronave të Kinës shembet?

Shtatorin e kaluar, kryetari i saj u vu nën mbikëqyrjen e policisë pas raportimeve të mëparshme se drejtues të tjerë aktualë dhe ish-drejtues të gjigantit kinez të pronave Evergrande ishin arrestuar gjithashtu.

Biznesmeni Hui Ka Yan themeloi Evergrande, i njohur më parë si Grupi Hengda, në 1996 në Guangzhou, Kinën jugore.

Grupi më i gjerë Evergrande përfshin shumë më tepër sesa thjesht zhvillimin e pasurive të paluajtshme.

Bizneset e saj variojnë nga menaxhimi i pasurisë tek prodhimi i makinave elektrike dhe prodhimi i ushqimit dhe pijeve. Madje zotëron një aksion kontrollues në atë që ishte një nga ekipet më të mëdha të futbollit të vendit, Guangzhou FC.

Hui ishte dikur personi më i pasur i Azisë me pasurinë e tij të vlerësuar në 42.5 miliardë dollarë nga Forbes, por pasuria e tij ka rënë që atëherë, kryesisht pasi problemet e Evergrande janë rritur.

Evergrande u zgjerua në mënyrë agresive për t’u bërë një nga kompanitë më të mëdha të Kinës duke marrë hua më shumë se 300 miliardë dollarë.

Në vitin 2020, Pekini solli rregulla të reja për të kontrolluar shumën që u detyrohen zhvilluesve të mëdhenj të pasurive të paluajtshme.

Masat e reja e bënë Evergrande të ofronte pronat e saj me zbritje të mëdha për të siguruar që paratë të hynin për të mbajtur biznesin në këmbë.

Tani ajo është duke luftuar për të përmbushur pagesat e interesit për borxhet e saj.

Kjo pasiguri ka bërë që aksionet e Evergrande të humbin 99% të vlerës së tyre në tre vitet e fundit.

Ka disa arsye pse problemet e Evergrande janë serioze.

Së pari, shumë njerëz blenë prona nga Evergrande edhe para fillimit të punimeve të ndërtimit. Ata kanë paguar depozita dhe potencialisht mund t’i humbin ato para nëse dështojnë.

Ka edhe kompani që bëjnë biznes me Evergrande. Firmat duke përfshirë firmat e ndërtimit dhe projektimit dhe furnizuesit e materialeve janë në rrezik të pësojnë humbje të mëdha, të cilat mund t’i detyrojnë ato në falimentim.

E treta është ndikimi i mundshëm në sistemin financiar të Kinës: nëse Evergrande shembet, bankat dhe huadhënësit e tjerë mund të detyrohen të japin më pak hua.

Kjo mund të çojë në atë që njihet si një krizë kredie, kur kompanitë luftojnë për të marrë hua me norma të përballueshme.

Një krizë kredie do të ishte një lajm shumë i keq për ekonominë e dytë më të madhe në botë, sepse kompanitë që nuk mund të marrin hua e kanë të vështirë të rriten dhe në disa raste nuk janë në gjendje të vazhdojnë aktivitetin.

Kjo gjithashtu mund të shqetësojë investitorët e huaj, të cilët mund ta shohin Kinën si një vend më pak tërheqës për të vënë paratë e tyre.

Pasojat e mundshme shumë serioze të kolapsit të një kompanie të tillë me borxhe të mëdha kanë bërë që disa analistë të sugjerojnë se Pekini mund të ndërhyjë për të shpëtuar kompaninë.

Megjithatë, Jackson Chan nga platforma kërkimore e tregjeve financiare Bondsupermart nuk mendon se kjo do të ndodhë tani.

“Për të qenë i sinqertë, Evergrande tashmë është shembur”, thotë zoti Chan, duke shtuar se ai beson se “është në prag të një likuidimi të detyruar”.

Kjo mund të ketë një efekt të madh në ekonominë e Kinës pasi sektori i pronave kontribuon afërsisht një të katërtën e rritjes së saj.

Z. Chan sugjeron gjithashtu se vendi mund të jetë duke ndjekur një rrugë të ngjashme me Japoninë në vitet 1980, kur ajo rrëshqiti në dekada të stagnimit ekonomik.

Megjithatë, të tjerë mendojnë se nuk ka gjasa që Evergrande të lejohet të shembet plotësisht.

“Kjo mund të jetë spirale, duke prekur kompanitë e tjera me borxhe dhe të dëmtojë më tej sektorin e përgjithshëm të pronave, i cili është shumë i rëndësishëm për rritjen e ekonomisë,” tha për BBC Dexter Roberts, drejtor i çështjeve të Kinës në Qendrën Mansfield në Universitetin e Montana.

“Në të njëjtën kohë, shumë njerëz, pasuria shtëpiake e të cilëve është kryesisht në banesat e tyre do të lëndohen rëndë,” shtoi ai.

Roberts, i cili kaloi më shumë se dy dekada në Kinë si gazetar, tha se “Evergrande i vjetër nuk ekziston më” dhe ndërsa autoritetet mund ta mbajnë atë në këmbë, “ai do të jetë si një kompani e reduktuar rrënjësisht”.

Raportimi nga Peter Hoskins dhe Mariko Oi